Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là nghĩa vụ cơ bản của người lao động, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ cách tính, mức giảm trừ hay quy định mới nhất. Từ năm 2026, nhiều thay đổi trong chính sách thuế sẽ giúp người có thu nhập trung bình được giảm gánh nặng đáng kể. Bài viết dưới đây của HR24 sẽ giúp bạn nắm rõ khái niệm, đối tượng, cách tính và những điểm mới quan trọng về thuế TNCN.

1. Thuế thu nhập cá nhân là gì?

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là khoản tiền mà người có thu nhập phải nộp vào ngân sách Nhà nước, được khấu trừ từ tiền lương hoặc các khoản thu nhập hợp pháp khác sau khi đã trừ đi các khoản miễn, giảm theo quy định.
Mục tiêu của thuế TNCN là đảm bảo công bằng xã hội, điều tiết thu nhập giữa các nhóm dân cư và góp phần thu hẹp khoảng cách giàu – nghèo. Người có thu nhập thấp hoặc chưa đạt ngưỡng chịu thuế sẽ không phải nộp thuế, giúp bảo đảm quyền lợi và khả năng chi tiêu cơ bản của người lao động.

2. Ai phải nộp thuế TNCN?

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân, người nộp thuế được chia thành hai nhóm:
- Cá nhân cư trú: Có thu nhập phát sinh trong hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam.
- Cá nhân không cư trú: Chỉ có thu nhập phát sinh tại Việt Nam.
Một người được xem là cư trú nếu:
- Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên trong năm dương lịch hoặc trong 12 tháng liên tục; hoặc
- Có nơi ở thường xuyên tại Việt Nam (theo đăng ký thường trú hoặc hợp đồng thuê nhà dài hạn).

3. Mức thu nhập phải nộp thuế từ năm 2026.

Theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 17/10/2025, quy định về mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ chính thức áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.
Những thay đổi này giúp người lao động có thu nhập trung bình giảm đáng kể nghĩa vụ thuế, đồng thời phản ánh sự điều chỉnh phù hợp với chi phí sinh hoạt thực tế.
Cụ thể:
- Người không có người phụ thuộc: bắt đầu nộp thuế khi thu nhập từ 15,5 triệu đồng/tháng trở lên.
- Người có 1 người phụ thuộc: chịu thuế khi thu nhập từ 21,7 triệu đồng/tháng.
- Người có 2 người phụ thuộc: chịu thuế khi thu nhập từ 27,9 triệu đồng/tháng.
- Người có 3 người phụ thuộc: chịu thuế khi thu nhập từ 34,1 triệu đồng/tháng.
- Người có 4 người phụ thuộc: chịu thuế khi thu nhập từ 40,3 triệu đồng/tháng.
- Người có 5 người phụ thuộc: chịu thuế khi thu nhập từ 46,8 triệu đồng/tháng.
 Điểm nổi bật của quy định mới:
- So với mức cũ (theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14, giảm trừ bản thân 11 triệu đồng và mỗi người phụ thuộc 4,4 triệu đồng), ngưỡng thu nhập chịu thuế đã được nâng đáng kể.
- Điều này đồng nghĩa, người lao động có thu nhập dưới 15,5 triệu đồng/tháng (chưa tính phụ thuộc) sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân từ năm 2026.
- Chính sách mới góp phần hỗ trợ người làm công ăn lương, giảm chênh lệch thu nhập và tăng khả năng chi tiêu của hộ gia đình trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng tăng.

4. Cách tính thuế thu nhập cá nhân.

Thuế TNCN phải nộp được xác định theo công thức sau:
Thuế TNCN = Thu nhập tính thuế × Thuế suất
Trong đó:
- Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế – Các khoản giảm trừ.
- Thu nhập chịu thuế = Tổng thu nhập – Các khoản được miễn thuế.
Hiện nay, Việt Nam áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần với mức thuế suất từ 5% đến 35%, tùy theo bậc thu nhập. Điều này có nghĩa là thu nhập càng cao, tỷ lệ thuế phải nộp cũng tăng tương ứng theo từng ngưỡng.

5. Ai được đăng ký người phụ thuộc?

Theo Thông tư 111/2013/TT-BTC, người phụ thuộc được giảm trừ gồm:
- Con dưới 18 tuổi; con từ 18 tuổi trở lên không có khả năng lao động hoặc đang học tập chưa có thu nhập.
- Vợ hoặc chồng, cha mẹ, ông bà, anh chị em ruột không có thu nhập hoặc thu nhập bình quân dưới 1 triệu đồng/tháng.
Khi phát sinh người phụ thuộc mới hoặc có thay đổi (ví dụ: con đã đi làm, cha mẹ qua đời…), người nộp thuế cần cập nhật lại thông tin đăng ký để đảm bảo quyền lợi giảm trừ hợp lệ.

6. Những hiểu lầm phổ biến về thuế TNCN

- “Cứ có lương cao là phải đóng thuế” → Sai. Chỉ khi thu nhập sau giảm trừ vượt ngưỡng quy định mới phải nộp.
- “Khai người phụ thuộc một lần là xong” → Sai. Phải điều chỉnh khi có thay đổi để tránh bị truy thu.
- “Không thể được hoàn thuế” → Sai. Người lao động được hoàn lại phần nộp thừa nếu trong năm bị khấu trừ cao hơn số thuế thực tế phải nộp.

7. Các mốc thời gian quan trọng người lao động cần nhớ

- Trước ngày 31/3 hằng năm: Hạn cuối nộp hồ sơ quyết toán thuế cá nhân.
- Khai người phụ thuộc: Thực hiện ngay khi phát sinh mới hoặc có thay đổi.
- Doanh nghiệp (đơn vị chi trả thu nhập) có trách nhiệm khấu trừ thuế hàng tháng và hỗ trợ nhân viên kê khai, quyết toán đúng thời hạn.

8. Ý nghĩa của chính sách mới từ năm 2026

Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh là bước đi quan trọng giúp tăng thu nhập khả dụng cho người lao động. Cụ thể:
- Tăng ngưỡng chịu thuế → giảm số người phải nộp thuế.
- Thúc đẩy tiêu dùng nội địa, hỗ trợ người làm công ăn lương trước biến động giá cả.
- Thể hiện chính sách nhân văn, bảo đảm thuế TNCN đóng góp đúng theo khả năng tài chính thực tế của từng cá nhân.

Kết luận

Thuế thu nhập cá nhân là nghĩa vụ nhưng cũng là quyền lợi – khi người lao động hiểu rõ quy định, họ có thể nộp đúng – hưởng đủ – tránh mất tiền oan. Nắm chắc thông tin mới nhất từ năm 2026 sẽ giúp bạn chủ động trong kế hoạch tài chính cá nhân và quyết toán thuế hàng năm.